«Իրավաբանների հայկական ասոցիացիա» հասարակական կազմակերպության (ԻՀԱ) կողմից մշակված այս փաստաթուղթը ներկայացնում է Արցախից բռնի տեղահանված անձանց իրավական պաշտպանության ոլորտում առկա խնդիրները և դրանց լուծման ուղիները:
Մեկ տարվա գործունեության ընթացքում, իրականացնելով անվճար իրավաբանական խորհրդատվություն և պահպանելով մշտական կապ արցախահայերի հետ, ԻՀԱ-ն բացահայտել է բազմաթիվ համակարգային խնդիրներ, որոնք խոչընդոտում են Արցախից բռնի տեղահանված անձանց իրավունքների արդյունավետ պաշտպանությանը: Ծրագրի շրջանակներում ստեղծված «Արցախահայերի իրավունքների պաշտպանության ՔՀԿ-ների ցանցի» հետ համագործակցությամբ մշակվել են նաև գործնական առաջարկություններ այս խնդիրների հաղթահարման համար:
Փաստաթուղթն անդրադառնում է հետևյալ հիմնական ոլորտներին՝
- Իրավական կարգավիճակ – Արցախից բռնի տեղահանված անձանց իրավական կարգավիճակի հստակեցման անհրաժեշտությունը և դրանից բխող իրավունքների ու երաշխիքների սահմանումը
- Սոցիալական ինտեգրում – Արցախահայերի՝ ՀՀ հասարակությանը սոցիալական ինտեգրման խնդիրները և դրանց հաղթահարման գործնական մեխանիզմները
- Բնակարանային ապահովում – Կացարանի ապահովման հետ կապված խնդիրները և դրանց լուծման ուղիները երկարաժամկետ հեռանկարում
- Փաստաթղթավորում – Անձնական փաստաթղթերի, գույքային իրավունքների վերականգնման և այլ վարչարարական հարցերի առանձնահատկությունները
Փաստաթղթի առանձնահատկությունները
- Ապացույցների վրա հիմնված մոտեցում – Վերլուծությունը հիմնված է անմիջական շահառուների հետ աշխատանքի և իրավական խորհրդատվության արդյունքում հավաքագրված տվյալների վրա
- Համակարգային հայացք – Խնդիրների լուծման համար առաջարկվում է ոչ թե մասնակի միջամտություններ, այլ համալիր և համակարգված մոտեցում
- Իրագործելի առաջարկներ – Ներկայացվում են գործնականում կիրառելի և իրատեսական առաջարկություններ՝ հաշվի առնելով առկա ռեսուրսները և կարողությունները
Այս փաստաթուղթը կարևոր նշանակություն ունի Արցախից բռնի տեղահանված անձանց իրավունքների պաշտպանության քաղաքականության բարելավման տեսանկյունից: Այն հանդիսանում է արժեքավոր գործիք քաղաքականություն մշակողների, իրավապաշտպան կազմակերպությունների և միջազգային գործընկերների համար՝ տեղահանված անձանց հիմնախնդիրները համակարգված ձևով հասցեագրելու նպատակով:
Փաստաթուղթը մշակվել է «Իրավաբանների հայկական ասոցիացիա» հասարակական կազմակերպության (ԻՀԱ) կողմից՝ «Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանվածների իրավունքների պաշտպանության մեխանիզմների ուժեղացում» ծրագրի շրջանակներում, Եվրոպական միության (ԵՄ) ֆինանսական աջակցությամբ: Ամբողջական ուսումնասիրությունը հասանելի է այստեղ: